سَنَندَج مرکز استان کردستان در غرب ايران است. نام سنندج دگرگون شده سنه‌دژ است. 
پارک آبيدر، خانه کرد، موزه سنندج، بالاي ديدگاه، بازار سرپوشيده و سد قشلاق از نقاط ديدني شهر سنندج هستند.
شهر سنندج در دشت قشلاقِ منطقه کوهستاني زاگرس، در جنوب استان کردستان، در ارتفاع 1450 تا 1538 متري از سطح دريا قرار دارد و کوههاي گردي‌بريان، کچک‌رش، آبيدر بزرگ و چشمه آقائي آن را احاطه کرده‌اند. رود قشلاق به طول 95 کيلومتر از سه کيلومتري مشرق سنندج عبور مي‌کند.
پيشينه
شهر سنندج تقريبآ در نيمه نخست سده يازدهم بنا شده‌است. در 1040 هجري در زمان شاه‌صفي، سليمان‌خان (پسر ميرعلم‌الدين بن تيمورخان اردلان) حاکم کردستان شد و شهر سنندج کنوني را ساخت و آنجا را سنه‌دژ ناميد.
قبل از اسلام 
گورستان متعلق به عصر آهن در نزديکي قلعه حسن آباد سنندج
شهر در قديم روي تپه بزرگي در کنار رودخانه قشلاق به نام «پيالکه توش نوذر» قرار داشته‌.شهر کهن «سنه‌دژ» در اثر زلزله و هجوم مغول ويران شد و تا زمان صفوي به صورت دهکده‌اي به حيات خود ادامه داد. مرکز حکومتي اين شهر پس از ويراني، به قلعه حسن‌آباد منتقل شد. قلعه حسن‌آباد که دژي ساساني بود، نزديک اين شهر واقع بود و همواره به عنوان پادگاني براي حمايت از اين شهر عمل مي‌کرد. قلعه حسن آباد بر ‏فراز تپه اي به ارتفاع ??? متر در جنوب روستايي به نام حسن آباد قرار گرفته‌است. به گفته? باستان شناسان در جنگ‌هاي ايران و روم از اين منطقه به نام يکي از بزرگ‌ترين دژها و پايگاه‌هاي مبارزه براي ايرانيان بوده‌است.اين قلعه آثار دوران اشکانيان و ساسانيان مي‌باشد و به نام مرکز حکومت غرب ايران کنوني بهره گيري مي‌شده‌است. در نزديکي قلعه حسن آبادگورستان عصر آهني که بيشتر آثار عصر آهن ? و ? را که حدود ???? تا ??? قبل از ميلاد است در بر دارد. آثار همراه اسکلت‌ها قطعات آهني و مفرغي و سفال نخودي و خاکستري که مشخصه اين دوره‌است ميباشد.از جمله نکات قابل توجه فک بيشتر جمجمه جدا شده و سر يکي از اجساد در داخل ظرفي قرار داشت.اجساد شيوه? تدفين مشخصي ندارند و به همه? صورتها از جمله طاق باز و چمباتمه‌اي (جنيني) گور سنگي و ساده و مرکب و تدفين ثانويه ميباشند.
بعد از اسلام 
سنندج مدت چهار قرن تحت حکومت حکام موروثي خاندان اردلان بود که نسبت خود را به ساسانيان مي‌رسانيدند. خانواده اردلان، به جز يک وقفه کوتاه، در سراسر دوره صفوي قدرت را در دست داشتند. در دوره زنديان سنندج نيز به تسخير حکومت زنديه در آمد.
پس از يک دوره هرج و مرج و جنگ که به تخريب سنندج انجاميد، «خسروخان اردلان» (مقلب به کبير) در سال‌هاي ???? تا ???? هجري قمري در سنندج مستقر شد. آقا محمد خان قاجار، به پاداش، حکومت سنقر(کليايي) را به او داد. از سال ???? تا ???? هجري قمري «امان‌الله خان اردلان» (کبير) پسر «خسروخان» در سنندج حکومت کرد که در اين مدت اصلاحات زيادي براي آباداني و عمران شهر سنندج به عمل آمد. امان الله خان کبير، پسري به نام «خسروخان ناکام» (ناکام، چون جوان مرگ شد. تولد ????، وفات ????) داشت. او به خاطر توانايي اش در سواد و ادبيات، مشهور و زبانزد بود. پس از او در زمان پسرش «رضا قلي»، جنگ و منازعات ميان خانواده اردلان گسترش پيدا کرد. برادر او «امان الله» (معروف به غلامشاه خان) در سال ???? تا ???? حکومت کرد که آخرين وارث حکومت اردلان‌ها در کردستان بود.
سنه پيش از سال ???? هجري قمري روستاي کوچکي بود که طا يفه‌اي به نام زرين کفش درآنجا به زندگي مي‌پرداختند. تاريخ نگاران نياي اين خاندان را که به لهجه? کردي« کوش زرين» گفته مي‌شود را به طوس نوذرپهلوان نامدار شاهنامه نسبت مي‌دهند.زرين کفشها داراي کلوت (کلاه) و شلايي (پارچه ايي سياه که به گونه‌اي ويژه به دور کلاه پيچيده مي‌شد) بودند و کفشهاي گلابتون دوزي شده به پا مي‌کردند که نشان شاهزادگي بوده، که به دليل پوشيدن همين کفشها به زرين کفشها نامزد شدند.
ميدن انقلاب در سال ????هجري شمسي(???? ميلادي)
شهر سنندج تقريبآ در نيمه? اول قرن يازدهم بنا شده‌است و به همين دليل، جغرافي‌نويسان بعد از اسلام از اين شهرذکري نکرده‌اند گرچه اين شهر جديدالبنيان است، اما چند گور بيش از نهصد ساله در قبرستان شيخان و وجود مدفن امامزاده پيرمحمد، و مدفن هاجر خاتون، در اين شهر، همگي دليل بر قدمت تاريخي آن است.
. در اين زمان سنندج بخشي از استان پنجم (استان کرمانشاهان بود). از سال ???? به بعد استان کرمانشاه تقسيم شد به استان کردستان و استان کرمانشاهان و سنندج به عنوان مرکز سياسي و اداري استان کردستان، مهمترين و بزرگترين شهر استان جديد التاسيس کردستان بود.