عَقدا يکي از شهرهاي استان يزد در مرکز ايران است. اين شهر در بخش عقدا از توابع شهرستان اردکان قرار دارد. جمعیت عقدا در سال ۱۳۸۵، برابر با ۴۷۵۸ نفر بوده است.
اين شهر ديدني و تاريخي داراي آثار کهن بسياري است که هر يک از آنها به نوبه خود ارزش تاريخي بسياري دارند اما آنچه در دل کوير ايران و در منطقه عقدا جالب توجه است، وجود جاذبههاي طبيعي در کنار آثار کهن تاريخي است.
عقدا در گذشتههاي دور مورخ نداشته اما بر اساس آنچه از آثار تاريخي در اين منطقه به دست آمده، عقدا مربوط به ? هزار سال پيش است.
عقدا زماني ساحل دريايي به نام ساوه بوده است.
هزاران سال پيش تمام منطقهاي که اکنون بيابان و کوير است، دريايي به نام درياي ساوه بوده که ساحل اين دريا شهر يزد، ساوه، اراک و همدان بوده است و اين امر با فسيلهاي ماهي و مرجانهايي که در اين منطقه پيدا شده، ثابت شده است.
برخي خانههاي عقدا نيز مربوط به دوره ايلخاني و آل مظفر است اما اغلب خانههاي اين منطقه مربوط به دوران صفوي است.
بافت تاريخي عقدا، کاروانسراي رباط خرگوشي، مجموعه آب انبارهاي احمدآباد، حمامهاي قديمي عقدا و … جاذبههاي تاريخي و منطقه حفاظت شده سياهکوه، پارک ملي سياهکوه، پارک ملي حفاظت شده درهانجير در عقدا و حوالي آن است.
پيشبيني هتلهاي سنتي و خانههاي تاريخي براي مسافران نوروزي
البته به جز جاذبههاي تاريخي و طبيعي، آنچه ميتواند براي گردشگران به ويژه در ايام نوروز جالب توجه باشد، وجود هتل سنتي و خانههاي تاريخي است که براي اسکان مسافران پيشبيني شده است.
اما بازديد از جاذبههاي تاريخي منطقه عقدا نيز خالي از لطف نيست و يکي از اين جاذبهها، کاروانسراي رباط خرگوشي است.
بيابان خرگوشي بر کناره جنوب شرقي و جنوبي باتلاق گاوخوني واقع است و در اين بيابان که بر سر راه قديم يزد به اصفهان در عصر صفوي بوده است، کاروانسرايي خوش طرح به نام رباط خرگوشي قرار دارد.
اين بنا از آثار شاه عباس صفوي و يکي از هزار کاروانسرايي است که او در ايران ساخته و در کتاب عالم آراي عباسي نيز از آن ياد شده است.
کاروانسراي رباط خرگوشي يادگار از عصر صفوي
کاروانسراي رباط خرگوشي از سنگ و آجر ساخته شده و داخل کاروانسرا حجره، صفه، آبانبار، اصطبل و … تعبيه شده است.
نفيسترين اثر باقي مانده در اين رباط، کتيبهاي به خط عليرضا عباسي، خوشنويس مشهور عهد صفوي است که بر پيشاني رباط ميان شاهنشين در سردر ورودي ميدرخشد.
گرچه اين کاروانسرا طي سالهاي اخير تا حد زيادي تخريب شد و برخي اجزاي ارزشمند آن به دليل واقع شدن آن در بياباني دور دست، سرقت شد اما هنوز تماشاي آن خالي از لطف نيست و ميتواند براي گردشگران جالب توجه باشد.
بافت تاريخي عقدا نيز يکي ديگر از جاذبههاي اين شهر است و به گفته کارشناسان ميراث فرهنگي، ظرفيت آن را دارد که به ثبت جهاني برسد.
بافت تاريخي و کوچه باغهاي عقدا
بافت گلي و خشتي با معماري شبيه به بافت تاريخي يزد، بافت تاريخي عقدا را نيز منحصر به فرد کرده و قدم زدن در اين بافت به نوعي خاطرهبازي در گذشتههاست.
عقدا را شهر انار نيز خواندهاند به نحوي که در فصل برداشت انار يعني از شهريور تا آبانماه، جشنوارههاي متعدد انار در اين منطقه برگزار ميشود.
باغهاي انار و کوچه باغهاي زيبا نيز در اين منطقه جلوهاي بسيار زيبا را از طبيعت به نمايش گذاشته است.
اما در نزديکي عقدا، چند پناهگاه حيات وحش نيز وجود دارد که به لحاظ بهرهمندي از گونههاي گياهي و جانوري در کشور بينظير است.
گرچه هنوز گردشگري طبيعي در استان يزد به راه نيفتاده اما وجود چنين جاذبههايي در مناطقي نظير عقدا، تماشايي است و حال و هواي ويژهاي به منطقه داده است.