تربت حيدريه در قديم با نام زاوه شهرت داشته‌است و به مناسبت مقبره قطب‌الدين حيدر که از معاصرين عطار و از صوفيان قرن ششم هجري بوده بدين نام خوانده شده‌است. بناي زاوه را به زوطهماسب نسبت مي‌دهند. تربت حيدريه پس از دوره صفوي به صورت شهر در آمد. در واقع شهر در حدود دويست سال پيش يعني دوره حاکميت اسحاق‌خان قرايي از خوانين و رجال سياسي عصر قاجاريه رونق گرفت. اسحاق خان به مرمت و آباداني شهر پرداخته و آن چنان تحولي در شهر بوجود آورد که اين شهر تا مدتها به تربت اسحاق‌خان معروف بوده‌است. در دو انقلاب معاصر ايران يعني انقلاب مشروطه در سال 1285 شمسي و انقلاب اسلامي 1357 شمسي تربت از شهرهاي پيشتاز در اين فرآيندها بوده‌است.