بناي ساري بر اساس روايت‌هاي متعدد به افراد بسياري مشهور است، در سفرنامه‌هاي سياحان آمده که مردم آن را به کيومرث پيشدادي، اولين پادشاه روي زمين به قول فردوسي نسبت مي‌دهند، افرادي از جمله حمد اله مستوفي بناي آن را به تهمورث شاه ديوبند پشدادي نسبت مي‌دهند، بسياري از روي شواهد بر اين باورند که تخت گاه فريدون بر عالم بوده‌است، و اما تقريبا همگي بر اين اعتقادند که توس پور نوذر از نوادگان فريدون شاه و سپهسالار کيخسرو آن را بنا نموده و نام آن منطقه را توسان ناميده است، فراي حکايات ملي ما، يونانيان باستان آن را زادراکارتا، پايتخت تمدن هيرکانيا، ذکر مي‌کنند،اشپيگل شرق شناس آلماني ذکر کرده که نام ساري کنوني برگرفته از نام قوم سائورو بوده که قبل هجوم اقوام آريايي در شهر باستاني اسرم، که هم اکنون نام دهي در 10 کيلومتري ساري است، زندگي مي‌کرده‌اند. ادوارد پولاک عقيده دارد که نام ساري دگرگوني واژگاني سادراکارتا مي‌باشد، دکتر اسلامي نيز در کتاب خويش نوشته که احتمال آنکه زادراکارتا از نام زردگرد، باشد نيز است.
يکي از دلايل مهمي که باعث گرديده تا ساري در حاليکه يکي از مراکز تمدن و فرهنگ بوده‌است، نسبت به شهرهاي ديگر از آثار تاريخي کمي برخوردار باشد، حوادث روزگار بوده‌است، چنانکه بر طبق مستندات تاريخي پس از اسلام حمله خليفه عباسي، حمله مغول، حمله تيمور، حمله روس‌ها، حمله ترکمن‌ها، حمله دشمنان آقامحمدخان و سيل، زلزله، حريق در ساري اتفاق افتاد.
بناي ساري مرکزاستان مازندران رابه توس پسر نوذر نسبت ميدهند که در قرن اول هجري به دست فرخادبن دابويه تجديد بناشده‌است.
پس از اسلام
مازندران تنها سرزميني در آسياي غربي است، که در زمان حمله تازيان (اعراب) به ايران توسط ايشان فتح نشده‌است، زيرا مازندران از همه طرف محفوظ است و راه‌هاي ورودي به اين خطه بسيار سخت بوده‌است. کوهستان‌هاي البرز باعث شده که سپاه اعراب نتواند وارد مازندران شود و اين باعث شد که اين سرزمين هيچگاه با زور و ظلم فتح نگشت. ولي در دوران عباسيان رسم بر اين بود که شاهان ساري و شهريارکوه به کساني که از ترس خلفاي عباسي به مازندران پناه مي‌آوردند، اموال بسيار و پناهگاهي براي معيشت مي‌داد و بر همين اساس بسياري از شيعيان و سيدان علوي، که با جور خلفاي عباسيان مخالف بودند، به ساري يا آمل فرار مي‌کردند. اين سادات به مرور زمان مردم مازندراني را که هنوز به زرتشت ايمان داشتند به دين اسلام آشنا کردند و طي مدتي سراسر مازندران به مذاهب مختلف تشيع گرويدند و سلسله‌هاي مختلف به مذهب تشيع روي آوردند. نخستين مسجد جامع ساري پس از مرگ اسپهبد خورشيد دابويي و سقوط حکومت وي در مهرماه ???هجري شمسي، توسط مسلمانان و به امر ابوالخطيب بنيان نهاده شد.
تاريخ معاصر
بي ترديد رشد و ترقي ساري پس از قاجاريان بوده‌است، نظام شهري نوين ساري از آن زمان باقي مانده‌است و ساري يکمين شهر ايران بوده‌است که ساخت راه‌آهن سراسري ايران از آنجا آغاز گشت[نيازمند منبع] و پس از رضاشاه و در هنگام جنگ جهاني دوم به تصرف نيروهاي شوروي در آمد و پس از جنگ جهاني نيز فرودگاه دشت ناز ساخته گرديد و طرح‌هاي توسعه به سمت خاور به وجود آمد و پس از انقلاب نيز، جاده‌هاي اطراف شهر توسعه داده شد.