شهرستان قايم‌شهر براساس شواهد و قراين از جمله اماکن مذهبي نظير امامزاده يوسف رضا و يا آرامگاه علامه فقيه شيخ طبرسي از سابقه ديرينه تمدن و فرهنگ قبل از قرن ششم هجري خبر مي‌دهد و با توجه به سوابق موجود بناي اوليه اين شهر در دوران قاجاريه با نام علي آباد نهاده شد که شامل قريه‌اي با واحدهاي تجاري و مسکوني در حوالي ميدان طالقاني امروزي و محله‌هايي در اطراف و روستاهاي بزرگ نظير چمنو (جمنان فعلي) قاديکلا و کوچکسرا در حاشيه بوده‌است که بعد از انقراض دوران قاجاريه و آغاز حکومت رضا خاني به لحاظ موقعيت خاص منطقه‌اي (محل عبور کاروانهاي تجارتي و زيارتي از استان‌هاي همجوار مانند تهران گيلان و خراسان). حکومت آن زمان را بر آن داشت که در شهر واحدهاي صنعتي کوچک و بزرگ از قبيل کارخانجات نساجي و گوني بافي و چوب بري و شاليکوبي داير کند.

نام کهن اين شهرستان عشق آباد، قصر شيرين و علي آباد بود. قايم‌شهر حدود 75 سال قبل شهري کوچک به نام علي آباد بود. ساکنان اصلي شهرستان قايم‌شهر از نژاد تپوري (ساکنان اصلي مازندران) هستند.