نام اين شهر در گويش گيلکي به فتح اول خوانده مي‌شود.
خرابه‌هاي زيادي در اطراف شهر وجود دارند که از دوران شکوفائي فومن به هنگام مرکزيت اين بخش از گيلان حکايت مي‌کنند. فومن در دوران اسلامي به عنوان مرکز بخش بيه پس (بخش غربي گيلان) شناخته مي‌‌شد. فرمانراوايان اين منطقه را عمدتاً از خانوادة‌«آل اسحاق» مي‌‌دانند که نسب خود را به خاندان‌هاي باستاني ايران از جمله به اشکانيان مي‌‌رسانيدند. در زمان امير ديباج، فومن به تصرف مغولان درآمد. پـس از قـدرت يـافتن دودمان صفوي و تصميم شاه عباس به برچيدن حکومت‌هاي محلي، «خان احمد» (آخرين فرمانرواي لاهيجان از دودمان آل کيا) و «محمد امين خان» آخرين فرمانرواي فومن از دودمان آل اسحاق نيز از سپاه قزلباش شکست خوردند و سرتا سر گيلان زير فرمان حکومت صفويه درآمد.

اين شهر تا حدود 980 هجري قمري، قبل از انتقال مرکزيت ايالت بيه پس توسط جمشيد سلطان به رشت، حاکم نشين اين قسمت از گيلان بوده است. شهر فومن با اين انتقال به تدريج اهميت خود را از دست داد و به صورت يک بازار و شهر محلي درآمد و توسعه روزافزون رشت بر روي فومن سايه افکند و تا ساليان متمادي اين شهر در گيلان موقعيتي حاشيه‌اي داشت، تا اينکه طي چند سال اخير مجدداً بصورت يک شهر فعال درآمد.