نتايج بررسي و پهنه‌بندي محوطه‌هاي باستاني نشان داده‌است، نقاط باستاني شناسايي شده، متعلق به دوران ميان‌سنگي هزاره چهارم تا هزاره اول پيش از ميلاد، نقش مهمي را در شکل‌گيري زيست‌گاه‌هاي اوليه در حاشيه رودخانه اترک ايفا نموده‌اند. اين منطقه، در دوران ماد و هخامنشي، بخشي از ساتراپي پارت قلمداد مي‌شده و از دوره اشکاني، در اين ناحيه 8 زيستگاه، در بخش راز و جرگلان، 3 مورد در بخش مرکزي و نيز 5 زيستگاه در شهرستان مانه و سملقان شناسايي شده‌اند. وجود بناي سنگي موسوم به اسپاخو، از آثار تاريخي دوره ساساني نيز، نقش و اهميت خراسان شمالي را در اين دوران روشن مي‌نمايد. علاوه بر آن، منطقه بجنورد در صدر اسلام، در ارتباط فرهنگي ـ اجتماعي جدي با ديگر نقاط ايران قرار داشته و از آن نواحي تأثير گرفته‌است. در آن دوران قسمت‌هاي عمده‌اي از منطقه آباد و مسکوني بوده‌است. مؤلف تاريخ سيستان، ناحيه امروزي بجنورد را به عنوان بخشي از سرزمين نساء معرفي نموده‌است و در سال‌هاي آغازين قرن دوم هجري، اين منطقه جزئي از قلمرو بزرگ حکومت طاهريان به‌شمار مي‌آمده‌است.
ابن‌ابو‌اصيبه نيز در ذکر مناطق بجنورد آورده‌است که: «ابن سينا، دربار علي‌ابن‌مأمون را در خوارزم ترک گفت و به طوس، شوقان، طبر و سملقان و جاجرم و بالأخره به جرجان رفت». مؤلف نامعلوم حدودالعالم، از نخستين کساني‌است که از چرمغان نام مي‌برد و مقدس نيز آن را جزئي از ناحيه نساء برشمرده‌است.
ظاهراً چرمغان، شهرکي کوچک، پررونق و آباد بوده و بجنورد کنوني در جوار آن به‌وجود آمده‌است. امروزه حدود و گستره اين شهرک در حاشيه شهر بجنورد، مبين پيشينه کهن و رونق آن در قرون اوليه اسلامي است.
به استناد متون تاريخي در سده‌هاي پنجم تا هشتم هجري، بخش وسيعي از ناحيه بجنورد، مسکوني و آباد بوده‌است. در آغاز دوران مغول و تيموري، منطقه بجنورد نيز مورد آسيب‌ها و خسارات فراواني واقع شد.
شهر کنوني بجنورد به وسيله تولي‌خان دوم، يکي از اميران ايل شادلو بنا شد و پس از آن‌که در فتنه حسن‌خان سالار به شدت آسيب ديد، بار ديگر به دست فرزندان تولي‌خان مرمت شد.
پيش از شهر کنوني و حتي پيش از ظهور و سقوط بجنورد، مرکز ناحيه جايي مي‌بوده‌است به نام جرمگان که در جريان حمله مغول ويران گرديد. تپه باستاني‌ِ چرمغان در کناره شهر کنوني بجنورد، بازمانده ويرانه‌هاي آن شهر است‌.
ظاهراً جرمگان، شهرکي کوچک، پررونق و آباد بوده و بجنورد کنوني در جوار آن به‌وجود آمده‌است. امروزه حدود و گستره اين شهرک در حاشيه شهر بجنورد، نشانگر پيشينه کهن و رونق آن در سده‌هاي آغازين اسلامي است.